Jeszcze palisz? Rzuć! To najlepsze co możesz zrobić dla swojego zdrowia

  • Mateusz Grabowski, Adam Właszczuk

  • Ten tekst przeczytasz w 10 minut

Palenie tytoniu jest najpoważniejszym pojedynczym czynnikiem rozwoju raka. Odpowiada ono aż za 22% zgonów na raka. Palenie nie tylko powoduje raka płuc, lecz także raka jamy ustnej, gardła, krtani, nosa i zatok przynosowych, przełyku, żołądka, jelita grubego, a nawet raka wątroby, trzustki, nerki, dolnych dróg moczowych, trzonu macicy, jajnika i białaczkę.

Palenie jest również czynnikiem ryzyka: chorób serca i naczyń krwionośnych, infekcji dróg oddechowych, w tym zapalenia płuc, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, udaru mózgu oraz przedwczesnej śmierci. Powoduje także wzrost ryzyka wystąpienia zapalenia dziąseł, utraty zębów, choroby Alzheimera, cukrzycy typu 2 i innych chorób. U niemowląt matek palących występuje większe ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych, infekcji ucha czy zespołu nagłej śmierci niemowląt.

Czy te fakty pozwolą Ci rzucić palenie? Pewnie nie. Uzależnienie to choroba, której leczenie jest niezwykle trudne – nie wystarczy farmakoterapia lub poddanie się zabiegowi, a szansa na wyleczenie zależy głównie od determinacji chorego.   Należy pamiętać, że uzależnienie od nikotyny to choroba w pełni uleczalna! Jej skutki już nie… zacznij walkę z nałogiem nim będzie za późno!

Początek 2020 roku przyniósł ze sobą wiele trudnych dni. Jednak trudne czasy często prowadzą do wielu refleksji, określania nowych celów, zobowiązań czy planów. Jeśli jesteś jednym z ponad miliarda ludzi na świecie, którzy palą tytoń, rzucenie palenia może znajdować się na szczycie listy nowych celów do zrealizowania. Nikotynowa terapia zastępcza, grupowe programy rzucania palenia on-line czy wsparcie telefoniczne mogą zwiększyć Twoje szanse na pomyślne rzucenie palenia. Ponadto, dostępnych jest kilka aplikacji mobilnych pomagających rzucać palenie, które są dostępne na smartfony z Androidem, iOS-em i Windowsem (Livestrong MyQuit Coach – Dare to Quite Smoking, Quit Pro: Stop Smoking Now, QuitNow!, Smoke Free – Quit smoking now and stop for good lub KickSmoking).

Palenie, a Covid-19

W tym roku, gdy globalna społeczność walczy z pandemią COVID-19, rzucenie palenia jest czymś, co wiele osób może chcieć zrobić, aby poprawić swoje ogólne zdrowie. WHO wymienia palenie jako potencjalny czynnik ryzyka zwiększenia przenoszenia COVID-19, a także nasilenia powikłań u chorych. WHO podaje kilka potencjalnych powiązań między paleniem a COVID-19, jednak dane te wymagają bardziej szczegółowych badań. Po pierwsze, przykładanie dłoni z papierosem do ust podczas palenia zwiększa ryzyko rozprzestrzenienia COIVD-19. Po drugie, wydaje się, że ludzie, którzy palą mogą być narażeni na zwiększone ryzyko wystąpienia poważnych objawów i powikłań związanych z COVID-19 - takich jak konieczność przebywania na oddziale intensywnej terapii lub korzystania z respiratora. Ponadto, palenie zwiększa ryzyko infekcji dróg oddechowych, takich jak zapalenie płuc i grypa. U chorych mogą pojawiać się dolegliwości zdrowotne związane z paleniem, które wpływają na układ krążeniowo- oddechowy.

Pamiętaj, że:

  • rzucenie palenia w każdym wieku jest korzystne,
  • im szybciej rzucisz palenie, tym szybciej zaczniesz odczuwać zmiany w Twoim ciele,
  • rzucenie palenia jest najlepszym sposobem na ochronę Twoich bliskich przed biernym paleniem,
  • jeśli rzucisz palenie, będziesz lepiej oddychać i poprawisz swoją kondycję.

Jakie korzyści wynikają z rzucenia palenia?

Niektóre korzyści z rzucania palenia pojawiają się stosunkowo szybko, inne potrzebuję więcej czasu. Na przykład: ryzyko zawału serca gwałtownie spada już rok po rzuceniu palenia; w okresie 2-5 lat po rzuceniu palenia ryzyko udaru może spaść do poziomu porównywalnego z osobami niepalącymi. Ponadto, w ciągu 5 lat od rzucenia palenia ryzyko raka krtani, gardła, przełyku i pęcherza zmniejsza się o połowę. U niepalących, ryzyko wystąpienia innych schorzeń, w tym wrzodów, chorób tętnic obwodowych oraz nowotworów płuc i szyjki macicy, zmniejsza się. Ryzyko urodzenia dziecka o niskiej masie urodzeniowej spada do normy u niepalących matek. Na rycinie 1 przedstawiono najistotniejsze korzyści płynące z odstawienia papierosów z uwzględnieniem czasu rzucenia palenia.

Kilka sprawdzonych sposobów na rzucenie palenia

Największym problemem, z którym borykają się osoby rzucające palenie jest głód nikotynowy, czyli silna potrzeba zapalenia papierosa, wynikająca z abstynencji nikotynowej. Do głównych objawów głodu nikotynowego należy duża chęć dostarczenia nikotyny, rozdrażnienie, niepokój, spadek nastroju, zmęczenie lub problemy z koncentracją. Głód tytoniowy jest główną przyczyną rezygnacji z rzucania palenia i powrotu do nałogu. Pamiętaj, że pojawiający się głód tytoniowy, prawdopodobnie minie w ciągu 5-10 minut. Za każdym razem, gdy opierasz się głodowi tytoniowemu, jesteś o krok bliżej zaprzestania używania tytoniu na dobre!

Poniżej przedstawiono kilka pomocnych sposobów, radzenia sobie z pokusą palenia tytoniu, gdy dojdzie do głodu tytoniowego:

1. Nikotynowa terapia zastępcza:

Jeśli masz motywację do długoterminowego rzucenia palenia, nikotynowa terapia zastępcza może zwiększyć szanse na pomyślne zakończenie leczenia o 50–60% i ogólnie wiąże się z niewielkimi efektami ubocznymi. Nikotynowa terapia zastępcza występuje w różnych postaciach. Mogą to być np. plastry, tabletki, gumy do żucia, cukierki i pastylki do ssania, aerozole czy inhalatory. Są to tzw. krótkodziałające nikotynowe terapie zastępcze. Na rynku farmaceutycznym dostępne są też preparaty z nikotyną w aerozolu do nosa lub w postaci inhalatorów lub preparatów beznikotynowych, takie jak bupropion (Zyban) i wareniklina (Chantix), które dostępne są na receptę. Krótkodziałające nikotynowe terapie zastępcze są ogólnie bezpieczne w połączeniu z długodziałającymi plastrami nikotynowymi lub preparatami beznikotynowymi.

2. Unikaj sytuacji zachęcających do palenia

Przyjęcia, spotkania towarzyskie, bary, przerwy w pracy, picie kawy czy przewlekły stres najczęściej sprzyjają sięgnięciu po papierosa. Zidentyfikuj sytuacje wyzwalające głód nikotynowy i przygotuj plan, aby ich unikać lub przejść przez nie bez sięgnięcia po papierosa. Zajmij myśli czymś innym, odpręż się, zrelaksuj.

3. Skup się na czymś innym 

W czasie głodu nikotynowego, powiedz sam sobie, że musisz najpierw poczekać jeszcze 10 minut, a następnie zrób coś, co odwróci Twoją uwagę w tym czasie. Na przykład żuj gumę, zjedz cukierek albo surowe, najlepiej twarde warzywo (np. marchewkę, seler, orzechy lub nasiona słonecznika). 

4. Strefa wolna od dymu

Wybieraj tylko te miejsca publiczne, które są wolne od dymu tytoniowego. Ten prosty sposób może wystarczyć, aby ominąć głód tytoniowy. Zwracaj uwagę osobom, które nie przestrzegają zakazu palenia w miejscach publicznych.

5. Nie daj się zwieść…

Chęć na „tylko jednego papierosa” w celu zaspokojenia głodu tytoniowego to zły pomysł, który może doprowadzić do załamania całego przedsięwzięcia. Nie daj się zwieść przekonaniu, że możesz się na tym jednym papierosie zatrzymać. Po jednym papierosie pojawi się kolejny i następne, aż nastąpi powrót do nałogu. 

6. Znajdź sobie zajęcie

Aktywność fizyczna może być dobrym sposobem odciągnięcia Cię od głodu nikotynowego lub zmniejszenia jego intensywności. Nawet krótki okres aktywności fizycznej, taki jak bieganie po schodach, spacer, jogging, przysiady, pompki czy bieganie w miejscu może sprawić, że głód nikotynowy zniknie. Jeśli aktywność fizyczna Cię nie interesuje, spróbuj robótek ręcznych, stolarki, medytacji lub czytania, które skupią Twoją uwagę i odciągną od głody nikotynowego. 

7. Zredukuj poziom stresu

Palenie tytoniu jest jednym ze sposobów radzenia sobie ze stresem. Samo opieranie się głodowi nikotynowemu może być stresujące. Pozbądź się stresu ćwicząc techniki relaksacyjne, takie jak głębokie oddychanie, relaksacja mięśni, joga, masaż lub słuchanie uspokajającej muzyki.

8. Przejdź do trybu online, aby uzyskać pomoc

Dołącz do internetowego programu rzucania palenia lub czytaj blogi osób rzucających palenie. Dowiedz się, jak inni radzili sobie z głodem nikotynowym. Działania te sprawią, że nie będziesz czół się osamotniony w walce z nałogiem. Zaufaj osobom, które przechodziły to co Ty. Zawsze pamiętaj o powodach, dla których chcesz rzucić palenie.

Pamiętaj, podjęcie próby jest zawsze lepsze niż obojętność. Za każdym razem, gdy opierasz się głodowi nikotynowemu, jesteś o krok bliżej do całkowitego wyeliminowania nałogu palenia.

Literatura:

  1. Sasco AJ, Secretan MB, Straif K. Tobacco smoking and cancer: a brief review of recent epidemiological evidence. Lung Cancer. 2004;45 Suppl 2: 3-9
  2. Shields M, Wilkins K. Smoking, smoking cessation and heart disease risk: A 16-year follow-up study. Health Rep. 2013;24(2):12-22
  3. Baskaran V, Murray RL, Hunter A, Lim WS, McKeever TM. Effect of tobacco smoking on the risk of developing community acquired pneumonia: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2019;14(7)
  4. Salvi S. Tobacco smoking and environmental risk factors for chronic obstructive pulmonary disease. Clin Chest Med. 2014;35(1):17-27
  5. Larsson SC, Burgess S, Michaëlsson K. Smoking and stroke: A mendelian randomization study. Ann Neurol. 2019;86(3):468-471
  6. Li W, Jiang GH, Wang DZ, et al. Smoking and Mortality in Tianjin, China: A Death Registry-Based Case-Control Study, 2010-2014. Prev Chronic Dis. 2018;15
  7. Kicking smoking to the curb: 3 evidence-based ways to aid you on your journey to becoming smoke-free. Dostęp: https://www.mcmasteroptimalaging.org/blog/detail/blog/2020/04/29/kicking-smoking-to-the-curb-3-evidence-based-ways-to-aid-you-on-your-journey-to-becoming-smoke-free?sid=5e1c61b3-d1b6-4f73-bcaa-edee7c9a6962&hl=smoking
  8. Benefits of Quitting. Dostęp: https://www.cdc.gov/tobacco/quit_smoking/how_to_quit/benefits/index.htm
  9. World Health Organization. Tobacco and waterpipe use increases the risk of suffering from COVID-19. 2020. Dostęp: http://www.emro.who.int/tfi/know-the-truth/tobacco-and-waterpipe-users-are-at-increased-risk-of-covid-19-infection.html
  10. World Health Organization. Q&A on smoking and COVID-19. 2020. Dostęp: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-on-smoking-and-covid-19
  11. World Health Organization. WHO report on the global tobacco epidemic, 2019: Offer help to quit tobacco use. Geneva (CH): World Health Organization; 2019.
  12. 5 aplikacji mobilnych pomagających rzucić palenie. Dostęp: https://mobirank.pl/2015/05/31/5-aplikacji-mobilnych-pomagajacych-rzucic-palenie/
  13. U.S. Department of Health and Human Services. A Report of the Surgeon General: How Tobacco Smoke Causes Disease: What It Means to You. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2010
  14. U.S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Smoking: What It Means to You. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2004
  15. U.S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Involuntary Exposure to Tobacco Smoke: A Report of the Surgeon General: Secondhand Smoke: What It Means To You. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2006
  16. U.S. Department of Health and Human Services. The Health Consequences of Involuntary Exposure to Tobacco Smoke: A Report of the Surgeon General: Highlights: How to Protect Yourself and Your Loved Ones from Secondhand Smoke pdf icon. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Office on Smoking and Health, 2006
  17. Dostęp:  https://www.cdc.gov/tobacco/quit_smoking/how_to_quit/benefits/index.htm
  18. Ask for help. Dostęp: Smokefree.gov. https://www.smokefree.gov/node/341
  19. Quitting smoking: 10 ways to resist tobacco cravings. Dostęp: https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/quit-smoking/in-depth/nicotine-craving/art-20045454
Średnia ocena: Brak ocen